Humanistyka

Mitologia słowiańska Jakuba Bobrowskiego i Mateusza Wrony zabiera czytelników w fascynujący świat pradawnych Słowian oraz ich wierzeń. Autorzy, w oparciu o aktualne opracowania naukowe z dziedziny historii, religioznawstwa i językoznawstwa, w sposób barwny i pobudzający wyobraźnię prezentują sylwetki pradawnych bogów i herosów, jak również postaci słowiańskiej demonologii. Tym, co wyróżnia 'Mitologię słowiańską' spośród innych dostępnych tego typu książek, jest przyjazny każdemu czytelnikowi język przedstawionych historii, pozbawiony naukowych, często trudno rozumianych terminów. Publikacja ta jest zbiorem fabularnych opowiadań ilustrujących treść słowiańskich mitów, jednak wszystkie kulturowo-historyczne składniki zawartych w niej tekstów - imiona bóstw i demonów, ich atrybuty i zachowania - zgodne są z wiedzą naukową. W połączeniu z atrakcyjną i przejrzystą formą narracji czyni to niniejszą książkę atrakcyjną nie tylko dla badaczy historii Słowian, ale także miłośników literatury fantasy, gier komputerowych i wszelkich działań mających charakter rekonstrukcji przeszłości.

Kultura chińska jest niezwykle bogata w historie i opowieści wypełnione bóstwami, bestiami, chochlikami, a nawet zombie. Wielowiekowa tradycja chińska zdaje się być niewyczerpaną kopalnią wiedzy na temat mitologicznej strony życia Chińczyków, czego wyrazem jest prezentowany czytelnikom „Bestiariusz chiński” autorstwa znawczyń tematyki, sinolożek: Ewy Paśnik-Tułowieckiej oraz Joanny Grzybek. Książka przedstawiać będzie demoniczne bóstwa, mityczne hybrydy i niebezpieczne bestie (czyli niezwykłe i straszne zwierzęta np. smok i feniks, zouwu czy qilin) yaoguai (czyli wszelkiego rodzaju demony, chochliki, duchy i chińskie zombie), a także bohaterów dwóch klasycznych powieści chińskich Xiyouji czyli Wędrówki na Zachód i Fengshen yanyi czyli Inwestytury Bogów (XVI w.). Bogactwu warstwy narracyjnej towarzyszyć będzie równie ciekawa i zachwycająca warstwa ilustracyjna autorstwa Rafała Jankowskiego.

Hania Lilpop, późniejsza Anna Iwaszkiewicz, zasłużyła na swoją biografię już dawno temu. Kim była jedna z najlepiej znanych małżonek w historii literatury polskiej XX wieku? Muzą, ostoją, przyjaciółką. Panienką z dobrego domu, zagubioną, zranioną i osamotnioną po odejściu matki i samobójczej śmierci ojca, czasem bezwolną i niepewną. Kobietą borykającą się z chorobą psychiczną, która w poszukiwaniu spokoju i pewności uciekała w niezrozumiałe dla wielu religijne światy. Ale też – a może właśnie przede wszystkim – intelektualistką, tłumaczką i twórczynią. Sylwia Góra rekonstruuje jej życiorys z fragmentów, strzępów i okruchów. Listów, które Anna pisała przez całe życie – głównie do męża, ale także do innych członków rodziny i do przyjaciół. Dzienników prowadzonych przez młodziutką, a potem dojrzałą już Annę. I tego, co w dziennikach, listach i wspomnieniach napisali o niej inni, a pisało wielu: Irena Krzywicka, Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Paweł Hertz, Antoni Słonimski, Zofia Nałkowska, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Krzysztof Radziwiłł, Jerzy Liebert, Piotr Mitzner czy Julia Hartwig. Jej cechy posiadają bohaterki tekstów Iwaszkiewicza – Wilda z Hilarego, syna buchaltera, tytułowa Anna z Anny Grazzi i Joanna z Matki Joanny od Aniołów. Echa ich wspólnego życia w podróży znajdujemy w tomie poetyckim Mapa pogody, ale przede wszystkim Anna jest obecna w jego Dziennikach i korespondencji. Choć postać Iwaszkiewicz nie jest zupełnie wyrugowana z historii literatury, aż do teraz nie było równie intymnego jej portretu. Analizując życie Anny Iwaszkiewiczowej, Sylwia Góra zadaje pytania, których nikt wcześniej nie zadawał. Czasem niewygodne, choć nigdy złośliwe. Stara się swoją bohaterkę zrozumieć, nie zapominając, że ta żyła w innych czasach. Stworzyła jej portret zaskakująco współczesny, aktualny, empatyczny, a jednocześnie pozbawiony pochlebstw i mitów. Ludwika Włodek Napisanie czyjejś biografii na podstawie pozornie nieistotnych lub nieznanych wcześniej faktów wymaga uważności i cierpliwości. Niełatwo jest stworzyć portret osoby, która wybrała życie na drugim planie jak Anna Iwaszkiewicz. Sylwia Góra sprawiła, że jej bohaterka przestaje być wyłącznie żoną znanego pisarza i odzyskuje należne jej miano twórczyni. Anna Król, autorka książki Rzeczy. Iwaszkiewicz intymnie Niecierpliwa mała święta. Kobieta, która świadomie przyjęła rolę cienia Wielkiego Pisarza: masowała jego ego, dbała, by miał przestrzeń do pracy, wspierała w romansach z młodymi mężczyznami – i wypierała własne fascynacje kobietami. Sylwia Góra stawia Annę Iwaszkiewicz, cichą bohaterkę drugiego planu, w centrum. I pokazuje, jak bardzo rzeczywistość potrafi odbiegać od banalnych wyobrażeń o miłości. Katarzyna Wężyk

W 2017 roku dziennikarka Shiori Ito publicznie wyznała, że dwa lata wcześniej została zgwałcona przez uznanego dziennikarza, Noriyukiego Yamaguchiego. Czarna skrzynka to szczery zapis zmagań z systemem – trudnym, upokarzającym dochodzeniem oraz z góry skazanym na porażkę procesem karnym. A także opowieść o traumie i braku zrozumienia, którego doświadczyła ze strony społeczeństwa i bliskich osób. Książka Ito wzburzyła opinią publiczną i stała się katalizatorem ruchu #MeToo w Japonii. Oprócz głosów poparcia autorkę zalała też fala krytyki. Sprawa miała swój finał dopiero w 2019 roku – gdy Ito wygrała proces cywilny przeciwko Yamaguchiemu. Czarna skrzynka to lektura trudna, ale inspirująca – dowód na to, że bez względu na wszystko, warto walczyć o to, żeby prawda wyszła na jaw. Trudno mówić o współczesnym japońskim feminizmie bez książki Shiori Ito. Wydanie opatrzone posłowiem Karoliny Bednarz.

„Bestiariusz słowiański. Część pierwsza i druga” to wyjątkowe wydanie popularnych „Bestiariuszy”, w którym zebrane zostały dwie dotychczas osobne części tego tytułu, czyli „Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach” oraz „Rzecz o biziach, kadukach i samojadkach”. Dzięki temu niesamowite, pobudzające wyobraźnię historie o mitycznych stworzeniach, przekazywane z pokolenia na pokolenie przez naszych przodków, znajdziemy teraz w jednej, obszernej publikacji, którą uzupełniają jedyne w swoim rodzaju, piękne ilustracje autorstwa Pawła Zycha i Witolda Vargasa.

Jedno z najważniejszych dzieł przybliżających mitologię skandynawską. "Bogów jest wielu, ale na czele różnych panteonów stoi z reguły trójka najważniejszych [...] numer 1 przedstawia się jako zwierzchnik pozostałych boskich postaci, wielki dowódca wojskowy i opiekun ładu społecznego. Numer 2 to zawsze heros-wojownik, pan krzepki, choć czasami intelektualnie ograniczony. Numer 3 [...] patronuje urodzajowi – wszelkiej pomyślności w sensie alimentacyjno-gospodarczym”. Odyn, Thor, Tyr, Widar, Baldur – oto bogowie, którzy fascynują i rozpalają wyobraźnię. W Bogach Germanów mitologia ukazana jest poprzez trójpodział, dokonany przez wybitnego historyka religii – Georgesa Dumézila. Dziełem tym dokonał on ogromnego przełomu w badaniach nad tradycjami mitologiczno-epicko-historycznymi ludów kręgu indoeuropejskiego. Niniejsza pozycja to lektura obowiązkowa dla każdego zainteresowanego tematyką wierzeń pogańskich Skandynawów. Stanowi także nieustającą inspirację dla czołowych skandynawistów z całego świata. Książka została opatrzona obszernym wstępem uznanego mediewisty, profesora Jacka Banaszkiewicza.

Skąd wzięli się Słowianie? Jaką drogę przeszli od czasów koczowniczych po utworzenie samodzielnych państw w sercu Europy? Profesor Jerzy Strzelczyk – ceniony specjalista w temacie Prasłowian – pozwala zajrzeć w odległą, skrytą w dziejowych mrokach przeszłość naszych przodków. W swojej pracy udziela odpowiedzi na niezwykle intrygujące pytanie: jak przebiegała ewolucja Słowian, a w szczególności plemion, z których powstało państwo polskie? Odwołując się do badań lingwistycznych, archeologii i najcenniejszych świadectw pisanych, odtwarza prawdopodobny scenariusz zdarzeń. Ukazuje korzenie Słowiańszczyzny, następujące z czasem przemiany, rozwój plemion, ich podziały, rozkwit i upadki. Omawia kształtowanie się pomniejszych ośrodków władzy, a wreszcie niezależnych bytów państwowych z ich charakterystycznym zróżnicowaniem. Badając początki państwa polskiego przedstawione na kartach kronik, w sposób niezwykle skrupulatny oddziela fakty od legend. Jedno z najważniejszych opracowań poświęconych korzeniom Słowiańszczyzny i kształtowaniu państwa polskiego.

Smoki kroczą wraz z ludzkością od zarania dziejów. Raz straszliwe i przerażające, sieją spustoszenie, ziejąc ogniem i siarką. Gdzie indziej służą pomocą, symbolizując szczęście i dobrobyt. Zawsze potężne, budzące lęk, podziw i szacunek. Stanowią nieodłączną część mitologii i legend w niemal każdej kulturze, jednakowoż potrafią znacząco różnić się wyglądem, historią i znaczeniem. Ich obrazy, zrodzone i osadzone w folklorze, mitach i legendach, wpływały na religię, sztukę i obyczaje, bez względu na to, czy uznawano je za stworzenia pełne uroku czy niosące grozę. Niniejsza bogato ilustrowana podróż w czasie i przestrzeni przybliża opowieści o smokach z różnych stron świata. Ukazuje przypisywane im odmienne role – stwórców i sprzymierzeńców, zbieraczy skarbów i zaciekłych wrogów. Oto jak przez wieki widzieli je nasi przodkowie od Chin po kraje Zachodu. I jak widzimy je my, bowiem zakorzeniły się w kulturze tak głęboko, że nadal zamieszkują naszą wyobraźnię i nasze psyche. Nieustannie żywimy nadzieję, że jest gdzieś taka kraina, gdzie żyją smoki… Sarah-Beth Watkins jest autorką, redaktorką i wydawczynią. Dorastając w Richmond, Surrey, od najmłodszych lat pasjonuje się historią. Ma na swoim koncie m.in. bestsellery o rodach Tudorów i Stuartów. Pisuje artykuły do „The Tudor Society” i rozmaitych blogów historycznych.

"Las duchów" to książka z gatunku literatury faktu. Jej kanwą jest poszukiwanie informacji o przedmiotach z tak zwanej kolekcji syberyjskiej Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W latach 2016-2019 autor kilkakrotnie jeździł na Syberię, rozmawiał z potomkami ludzi, do których takie rzeczy należały. Nieme przedmioty dały początek fascynującym historiom. O współczesnych i dawnych mieszkańcach tamtych terenów, o miejscach i kulturze od dziesięcioleci degradowanych na skutek decyzji podejmowanych w Moskwie. "Las duchów" dziś nie mógłby już powstać, ponieważ tocząca wojnę z Ukrainą Rosja stała się dla polskiego badacza praktycznie niedostępna. "Te opowieści wciągają jak rzeki. Chciałoby się już w nich pozostać. Zanurzać się coraz głębiej w głosy ludzkie i nieludzkie, które razem składają się na świat". Olga Stanisławska

Opowieść o wychodzeniu z cienia Niezwykłe życie Jadwigi Stańczakowej – pisarki, dla której nie istniało niemożliwe Żyła na własnych warunkach. Brawurowo, pod prąd, wbrew wszelkim przeciwnościom. Po swojemu. Żydówka, która wyszła z warszawskiego getta. Reporterka, która straciła wzrok. Widząca innymi zmysłami. Kochająca i toksyczna córka, żona, matka i babcia. Przyjaciółka poetów – Broniewskiego, a później Białoszewskiego. Joginka. Ale przede wszystkim – poetka i pisarka. Kiedy czegoś zapragnęła – nic nie mogło jej powstrzymać. A nade wszystko chciała być artystką, tworzyć. Justyna Sobolewska wczytuje się w autofikcyjną twórczość Stańczakowej i przedziera się przez pełne niespodzianek archiwum pisarki. Odkrywa nie tylko fascynującą postać swojej babki, ale i jej zagmatwaną historię. Tworzy poruszający obraz skomplikowanych więzi rodzinnych i na nowo nawiązuje przerwaną niemal trzydzieści lat wcześniej rozmowę.

"Traktat o historii religii" (1949) należy do pierwszych (obok m.in. "Technik jogi") dzieł Mircei Eliadego (1907–1986), jakie ukazały się we Francji, gdy ten rumuński religioznawca i pisarz definitywnie wybrał emigrację. Napisany jeszcze po rumuńsku, stanowi prawdziwy rezerwuar tematów, jakie autor ten podejmował później w swoich francuskich publikacjach. Tytuł może wydać się nieco mylący, jeśli „o” czytać jako „z”. Nie jest to bowiem systematyczny wykład historii różnych religii, lecz imponująca bogactwem materiału prezentacja „faktów religijnych”, czyli tego, z czego składa się sfera sacrum jako odróżniona od sfery profanum. Autor nie bada zjawisk religijnych w perspektywie historycznej, lecz ogranicza się do omawiania ich jako takich, to znaczy jako „hierofanii”, sytuacji doświadczania sacrum. Zestawia i charakteryzuje „hierofanie”, w których przejawia się świętość, odnajdując je w rozmaitych dziedzinach ludzkiego życia i obszarach przyrody: na niebie, w gromie, wodzie, kamieniach. „Kratofanie” to odmiana hierofanii wywoływanych jakimiś nadzwyczajnymi zdarzeniami (jak narodziny dziecka). W ten sposób otrzymujemy wprost encyklopedię zjawisk religijnych z różnych epok i najróżniejszych społeczeństw. Dopiero na takich elementarnych doświadczeniach, zdaniem Eliadego, budują się religie z ich trwałą symboliką. U ich podłoża leży więc najpierwotniejsze doświadczenie hierofaniczne – szamanizm. Eliade pozostał wierny zarysowanej w Traktacie perspektywie i dlatego tom ten stanowi podstawę lektury dzieł tego twórcy – jednego z najwybitniejszych historyków i filozofów religii.

Mity i opowieści rdzennych mieszkańców Ameryki Magia rodzi się z przyrody, ale na świat przynoszą ją też potężne istoty – boski Wielki Duch, stwórca Nanabozo czy odrażające manitu. Życie składa się jednak również ze spraw mniejszych. Objaśnia je w swych historiach gawędziarz Iagoo. Dlaczego rudzik ma czerwoną pierś? Jak ogień wniknął w drewno? Jak Kojot okazał się mądrzejszy od innych zwierząt? Legendy, pięknie ilustrujące wierzenia Indian, podkreślają bliskie związki między ludźmi i duchami, światem oraz środowiskiem. Owa celebracja wzajemnych więzi przypomina, że każde działanie niesie konsekwencje, za które trzeba wziąć odpowiedzialność. Nic nie rzuca tak jasnego światła na kulturę Indian, jak właśnie ich podania. Oto zbiór, który zachwyci miłośników legend.

Mit wampiryczny doczekał się w Anglii, Francji i Niemczech wielu opracowań. Ukazano w nich rozmaite aspekty wampiryzmu uznanego za najpotężniejszy mit literacki XX wieku. Aleksander Dumas napisał w swoim Wampirze prorocze słowa: „Dokądkolwiek pójdziemy, będzie szedł za nami”. Książka Marii Janion przedstawia drogi, którymi poruszał się wampir w kulturze europejskiej XIX i XX wieku oraz odpowiada na pytania, jakie elementy mitu wampirycznego najsilniej oddziałały na wyobraźnię człowieka. Wampir posiadł tajemnicę nieśmiertelności. Jednocześnie jego władanie tą tajemnicą zagraża rodzajowi ludzkiemu, gdyż wampir tylko niektórym udziela wyjątkowego statusu. Na ogół zaś śmiertelnie wyczerpuje swoje ofiary i chce nad nimi panować w sposób absolutny; nieraz bywa przedstawiany jako uosobienie zła. Dracula Stokera jest wystylizowany wręcz na Antychrysta. […] Bez krwi nie ma wampira. Jest to substancja, która decyduje o jego istnieniu, podobnie jak o istnieniu człowieka.

Kultura japońska pełna jest potworów, duchów, fantastycznych istot i ponadnaturalnych zjawisk. Japończycy określają je wszystkie wspólną nazwą: yokai. Stwory te przyjmują nieskończenie wiele form i kształtów – od górskich chochlików tengu i wodników kappa do zmiennokształtnych lisów i liżących sufity stworów o długich językach. Choć w dzisiejszych czasach popularność zapewniają im anime, manga, filmy i gry komputerowe, większość yokai pochodzi z lokalnych legend, ludowych opowieści i historii o duchach. Michael Dylan Foster, od lat prowadzący badania w Japonii, omawia historię i kulturowe konteksty yokai, śledzi pochodzenie, objaśnia znaczenia i przedstawia sylwetki ludzi, którzy w ciągu wieków usiłowali zgłębić tajemnice tych istot. Dodatkową zaletą tej wciągającej i przystępnie napisanej książki jest swoisty bestiariusz, w którym autor szczegółowo opisał wybrane yokai, ilustrując swoje opowieści oryginalnymi rysunkami autorstwa Shinonome Kijina. Foster zaprasza w fascynującą podróż po japońskiej kulturze ludowej, przedstawia także jej coraz szerszy wpływ na globalną kulturę popularną. „W książce aż roi się od fantastycznych japońskich potworów, duchów i innych istot zamieszkujących wyobraźnię zbiorową Japończyków! Jednocześnie daje solidną porcję wiedzy, przedstawia wybór nowych interpretacji i odznacza się tym rodzajem szczegółowości, który sprawi radość wszystkim pasjonatom japońskich potworów wywodzących się z ludowych wierzeń.” dr Bill Tsutsui – Hendrix College, autor Godzilla on My Mind

Ogród to zbiór piętnastu opowiadań po raz pierwszy dostępnych w tłumaczeniu – historii o rodzinie, macierzyństwie, starości, o skomplikowanych relacjach z bliskimi. Hiroko Oyamada jest wybitną obserwatorką codzienności, a z pozornie nieznaczących obrazów i podsłuchanych dialogów potrafi utkać tekst o szokująco mocnym przesłaniu. Pisze w sposób, którego nie da się podrobić. Przejmujący dreszczem, czasem zaskakująco zabawny, a czasem obezwładniający kakofonią dźwięków Ogród wciąga czytelnika w gąszcz znaczeń i nie pozwala odejść aż do ostatniej strony.

Mitologia Hawajów to piękne opowieści inspirowane naturą. Niemal każda z dolin na wyspach ma własną, fascynującą opowieść. Pozwalają one zrozumieć, jak ich dawni mieszkańcy postrzegali przyrodę, a zarazem opisują wczesną historię w legendarnej oprawie. Niezwykłe tęcze na zboczach gór symbolizują śmierć i odradzanie Kahali, Tęczowej Pani z doliny Manoa. Za niezwykłymi kolorami hawajskich ryb, dorównującymi motylom, stoi walka dwóch wodzów. Maui, półbóg cudotwórca, słysząc śpiew ptaków, sprawia, że również ich piękne kształty stają się widzialne dla wszystkich. Lasy zamieszkują wróżki oraz skrzaty, wychodzące nocą, by budować świątynie, masywne mury, tworzyć kanu lub ostrzegać szeptem przed niebezpieczeństwem. Ptaki i ryby są mądrymi i oddanymi opiekunami domostw. Te o jaskrawym upierzeniu, obdarzone pięknym głosem wiernie towarzyszą wodzom. Rekiny i inne wielkie morskie stworzenia są niezawodnymi posłańcami tych, którzy składają im ofiary. Często przenoszą swoich wyznawców z wyspy na wyspę i chronią przed niebezpieczeństwami. Ale nie brakuje w hawajskim folklorze także tego, co mroczne i przerażające… Czystość myśli, bogactwo wyobraźni oraz subtelność barw sprawiają, że mity hawajskie, w których przyroda ożywa za sprawą ludzkiej fantazji, zasługują na wysokie miejsce w literaturze, na równi z baśniami europejskimi. William Drake Westervelt (1849-1939) – sekretarz, a następnie prezes Hawaiian Historical Society. Jeden z najważniejszych autorytetów w zakresie folkloru Hawajów. Autor wielu książek i artykułów na jego temat, Jego antologie mitów i legend należą do ścisłego grona najtrafniejszych ujęć specyficznych hawajskich poglądów na sfery sacrum i profanum.

Najnowszy „Bestiariusz japoński”, napisany i zilustrowany przez Witolda Vargasa, autora bestsellerowych Bestiariuszy słowiańskich, stanowi drugą część opowieści o bóstwach, demonach i duchach z Kraju Kwitnącej Wiśni. Jest to niezwykle rzetelne opracowanie, które w ciekawy sposób przybliża polskim czytelnikom postaci i historie znane z japońskich baśni i legend. Straszący uczniów w szkolnych toaletach aka manto, zręcznie przełamujący bariery między światem żywych i umarłych fudakaeshi, rozbawiający zasmuconych ludzi haradashi, zsyłający koszmary i paraliż senny kanashibari, dające się udobruchać mściwe duchy tatarigami czy mrożąca krew w żyłach japońska królowa śniegu Yuki onna to zaledwie garstka spośród niemal stu nadprzyrodzonych istot przedstawionych na kartach książki. Każda z opisanych postaci jest równie fascynująca, co przerażająca, a śledzenie ich poczynań gwarantuje znakomitą lekturę. To pozycja obowiązkowa dla wszystkich entuzjastów serii Legendarz oraz wielbicieli japońskiej kultury.

Jedna z najważniejszych książek o Bliskim Wschodzie, obalająca niemal wszystkie zachodnie mity na temat Orientu W tym uznanym na całym świecie dziele Edward W. Said bada historię i naturę zachodnich postaw wobec Wschodu, uważając orientalizm za europejski twór ideologiczny, który narzucił pokutujące aż do dziś stereotypy Orientu, a w szczególności islamu. Autor pokazuje, jak pisarze, flozofowie i politycy radzili sobie niegdyś z innością tej kultury, z jej zwyczajami i religiami, tworząc uproszczony i z gruntu fałszywy obraz. Said śledzi ten punkt widzenia poprzez pisarstwo Homera, Nervala i Flauberta, Chateaubrianda i Kiplinga, których wspaniałe teksty w sposób decydujący przyczyniły się do powstania romantycznego i egzotycznego obrazu Orientu. Autor wykorzystując własne doświadczenie palestyńskiego Araba mieszkającego na Zachodzie, zastanawia się, czy te idee stanowią i w jakim stopniu odbicie europejskiego imperializmu i rasizmu. "Praca na najwyższym poziomie... Niezwykle ekscytująca książka". "The New York Times" "Pobudzająca, wyważona w ocenach, ale równocześnie prowokująca. Said pokazuje, jak przez wieki Zachód postrzegał Arabów, i doprawdy nie spodoba się nam obraz, jaki ujrzymy w jego książce". "The Observer"

Wspaniałe dzieło popularnonaukowe autora Polskiej demonologii ludowej Skąd się wziął kult religijny? W jaki sposób ukształtowała się wiara w istnienie nieśmiertelnej duszy? Jak rozwijała się magia i jaką rolę odgrywa w życiu współczesnego człowieka? Jak wyglądały obrzędy i praktyki totemiczne oraz inne pierwotne formy wierzeń religijnych? Czym był demonizm? Jaki wpływ na ludzi miały demony opiekuńcze, a jak radzono sobie z demonami chorób i śmierci? Wyczerpujące odpowiedzi na te oraz wiele podobnych pytań można znaleźć w książce Śladami pierwotnych wierzeń Leonarda Pełki. Pisarz, znawca religioznawstwa i autor wyśmienitych książek z zakresu demonologii i podań ludowych, pokazuje, jak na przestrzeni dziejów zmieniały i rozwijały się wierzenia ludzi - od świata duchów, poprzez totemy i fetysze, do religii poli- i monoteistycznych. Posługując się przykładami udowadnia, że wiele systemów religijnych zawiera wspólne elementy i wywodzi się z podobnych źródeł. Książka zawiera również liczne przykłady życia egzotycznych ludów i plemion, a także ilustracje bóstw, fetyszy czy przedmiotów kultu.

Mroczne tradycje najkrótszych dni w roku Krampus, wigilijne duchy, groźne elfy – jeszcze nie tak dawno te i wiele innych przerażających postaci charakteryzowały okres Świąt Bożego Narodzenia. Przesiąknięta historią i baśniowym klimatem Tajemna strona świąt ukazuje je od tej mniej znanej, ciemnej i niepokojącej strony. Można tu spotkać tajemnicze zjawy, wiedźmy, potwory, słowem – odkryć cały bestiariusz czarodziejskich stworzeń. Ta napisana ze swadą, niezwykła książka porywa na upiorną przejażdżkę saniami pośród srebrzystych jodeł zimowego lasu i do lodowych komnat Królowej Śniegu. Tajemna strona świąt przybliża również dawne zwyczaje świąteczne, a także prezentuje nietypowe spojrzenie na postać Świętego Mikołaja. Pełna tajemnicy i magii, pozwala zrozumieć czasy, gdy najkrótsze dni w roku były jednocześnie tymi najmroczniejszymi.

Mitologia, zwyczaje i przesądy Bałtów Dzieje Bałtów są równie złożone i ciekawe jak Słowian czy Germanów, a jednak mniej znane i obecne w zbiorowej świadomości, choć zostawili po sobie ślady na terenie naszego kraju. Jak wyglądały wierzenia Bałtów, którzy przez stulecia żyli obok Słowian? Jakie tereny zajmowali? Dlaczego ich kultura i religia zostały zniszczone? Choć dzieło Brucknera powstało na początku XX wieku, nie ma innej pozycji tak wszechstronnej i trafnie ujmującej temat. Można tu znaleźć wiele szczegółów dotyczących bogów, obrządków i obyczajów. Poznajemy życie Bałtów od narodzin po pochówek. Wiemy, jak wyobrażali sobie wędrówki dusz po śmierci, w jaki sposób składali ofiary – także z ludzi – oraz jak duże znaczenie miało dla nich wróżbiarstwo. Autor sporo miejsca poświęcił również zabobonom i codziennemu życiu pogańskich Bałtów. Skupił się także na ich kontaktach z chrześcijaństwem. Wspomniane tematy przeanalizował ze swadą i w gawędziarskim stylu.

Pasjonujący świat wierzeń, obrzędów, legend i zwyczajów związanych ze zjawiskiem wilkołactwa. Obrośnięte futrem, krwiożercze bestie wyjące do pełni księżyca rozpalają wyobraźnię od wieków. Jak jednak pisze prof. Leszek Słupecki we wstępie: „W tej książce nie chodzi tylko o przedstawienie efektownych opowieści. Wyzyskamy je oczywiście, lecz spróbujemy dzięki nim dotrzeć do głębszego sensu wiary w wilkołaki”. Niniejsze opracowanie zgłębia wiele aspektów zjawiska, które nauka nazwała wilkołactwem. Obrazowo przedstawia słowiańskie, celtyckie czy germańskie podania i legendy zrodzone niekiedy już w starożytności, a podtrzymywane po współczesność. Szeroko ukazuje rozwój wiary w przemianę człowieka w wilka, zarówno w tradycji ludów Europy, jak i Azji, Afryki oraz obu Ameryk. Autor podejmuje również motyw likantropii jako dzieła diabła, przyglądając się jego obecności na różnych płaszczyznach kulturowych, także językoznawczej i literackiej. To wszechstronne ujęcie czyni z Wojowników i wilkołaków lekturę pasjonującą, która pozwoli zmierzyć się z wciąż żywym mitem.

Chociaż często łączymy wikingów ze zabijaniem i niszczeniem (i z pewnością mają na sumieniu sporo jednego i drugiego), to jednocześnie są reprezentantami żywotnej i bogatej cywilizacji. Ich sztuka była złożona i imponująca; byli jednymi z najbardziej uzdolnionych żeglarzy, jakich widział świat; mieli także bogatą i barwną mitologię, która odcisnęła piętno na kulturze Zachodu. Trzeci dzień tygodnia nazywamy Wednesday po Woden’s Day (Dzień Wodana), czwarty dzień, Thursday, Dzień Thora, a piąty, Friday, Dzień Frigg. Wodan (albo Odyn, jak nazywają go skandynawskie mity, i jak nazywamy go w tej książce), Thor i Frigg byli bardzo ważnymi bóstwami skandynawskimi. Mieszkańcy północy zostawili nam najbardziej powszechnie używane słowa: anger (gniew), cog (karb), cozy (przytulny), flounder (flądra), glove (rękawiczka)… Lista ciągnie się bardzo długo. Pochodzenie słowa „wiking” nie zostało nigdy w pełni wyjaśnione, ale wielu uczonych jest przekonanych, że wywodzi się ze staronordyjskiego słowa vik, które oznacza „wędrować”. Łupieżcze bandy pochodziły ze Skandynawii, z królestw Szwecji, Danii i Norwegii. Historycy spierają się co do tego, co wywołało migracje, panuje jednak powszechna zgoda, że przyczyniło się do nich udoskonalenie technik szkutniczych. Niektórzy sugerują także, że na kilka wieków zapanowało globalne ocieplenie, które zwiększyło szanse na to, aby dzieci przeżyły ostre północne zimy. To z kolei oznaczało większy napór populacyjny i większą liczbę młodych mężczyzn zdolnych do wiosłowania. Peter L. Archer nie tylko wyjaśnia Kim są Wikingowie, oprowadza po całym ich uniwersum, ich świecie, obyczajach, wierze: omawia ich podróże, sposób życia, pierwsze wyprawy, źródła ich mitologii a także najsłynniejsze jej elementy takie jak choćby czyny Thora, Zdradę Lokiego, Sygurda i Brunhildę aż po koniec świata: Rangarök.

Erich Fromm (1900-80) – amerykański psycholog i filozof pochodzenia niemieckiego, uznawany za jednego z najwybitniejszych humanistów XX wieku, twórca psychoanalizy humanistycznej. Autor kilkudziesięciu książek, w tym tak ważnych jak "Ucieczka od wolności", "Zapomniany język", "Patologia normalności", "Zdrowe społeczeństwo", "Rewolucja nadziei", "Psychoanaliza a religia" W niniejszym tomie "Miłość, płeć i matriarchat" podejmuje Fromm szeroko rozumianą tematykę związaną z ludzką płciowością, tematykę różnic i podobieństw między płciami, kwestię związku płci z charakterem człowieka, analizuje także typy społeczeństw opartych na układzie patriarchalnym, bądź matriarchalnym. Pisze także o egoizmie oraz rozpoznaje i analizuje miłość i nienawiść jako wręcz orientacje charakterologiczne; zajmuje się kwestią dominacji i poddaństwa. Niniejszy to to zbiór artykułów bądź wykładów autora poświęconych tej właśnie tematyce. I jak zwykle u Fromma: i humanistycznie i odkrywczo. Jak pisze we wstępie do tego tomu wielki znawca, kontynuator myśli, duchowy spadkobierca Fromma Rainer Funk: "Fromm interesuje się nie tyle faktem różnicy anatomicznej i biologicznej pomiędzy płciami, ile jej funkcjonalizacją w toku dziejów."