Etiudy Chopina w Jego "jednym sposobie" Krzysztof Bilica Książka

Tytuł książki powinien zastanowić dociekliwych. Na pierwszym miejscu widnieją Etiudy Chopina ze znamiennymi słowami kompozytora o nich samych (w Jego jednym sposobie), potem wszakże został wskazany punkt widzenia, z jakiego będą one przeze mnie rozważane, a będą rozważane przede wszystkim z perspektywy dźwięków węzłowych i figur migotliwych. W książce zatem ograniczę do niezbędnego minimum poruszanie dość znanych zagadnień: harmoniki etiud, ich proweniencji, ekspresji, dynamiki, agogiki, artykulacji, kolorystyki czy związanej z nimi techniki pianistycznej (aplikatury, pedalizacji, frazowania), napomknę tylko o dziewiętnastowiecznych fortepianach, wspomnę o fakturze i funkcji Etiud opus 10, opus 25 i Dbop. 36 (Etiud dla Mthode des Mthodes), zaledwie musnę ich historię i recepcję, a o kwestie formy, melodyki, chromatyki czy rytmiki poszczególnych etiud zahaczę przy okazji analiz każdej z nich.

Podobnie też nie uwzględnię dostatecznie punktów widzenia dyscyplin pozamuzycznych, kontekstowych, np. historii epoki, historii sztuki, teorii literatury i literaturoznawstwa, kulturoznawstwa i językoznawstwa, antropologii, socjologii i ekonomii, matematyki i fizyki, akustyki i teorii informacji, filozofii i teologii, semiotyki, psychologii i fizjologii słyszenia, medycyny i neurobiologii itd. (nb. ku arachnologii zwrócę się przy rozważaniu Etiudy gis-moll jedynie na prawach anegdoty; bo czemużbym nie mógł skorzystać z prawa do anegdoty?).

Nie można będzie przeto uznać mojej książki za pełną, historyczną i systematyczną monografię etiud Chopina. Jeszcze za wcześnie na taką monografię, a gdy się taka pojawi, może mieć przy coraz silniejszym i powszechniejszym nastawieniu w świecie nauki na wąską specjalizację raczej wielu współautorów niż jednego autora. Zresztą w miarę rozwoju chopinologii odkrywać będziemy coraz to nowsze aspekty twórczości Chopina.

Można będzie natomiast uznać moją książkę za monograficzne opracowanie zagadnienia szczegółowego, zasygnalizowanego w drugiej części jej tytułu. Jest to zagadnienie w muzykologii nowe, choć zjawiska będące jego przedmiotem występowały w praktyce muzycznej od dawna, a w swym największym nasileniu przez kilkuwiekowy okres panowania w muzyce europejskiej dwóch wielkich i mocno powiązanych ze sobą systemów: tonalnego dur-moll i metrorytmicznego. To nowe zagadnienie otwiera wrota nowym możliwościom badawczym. Analizowanie dźwięków węzłowych i figur migotliwych pozwala między innymi na wniknięcie do wnętrza utworu, na zgłębienie jego morfologii, na poznanie anatomicznych szczegółów jego budowy.

Praca zrealizowana w roku 2014 w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wyróżnienie w Konkursie Narodowego Centrum Kultury na najlepszą pracę w zakresie historii muzyki polskiej w roku 2016.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Muzyczny ślad, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Szczegółowe informacje na temat książki Etiudy Chopina w Jego "jednym sposobie"