Przewodniczki. Jak na gruzach komunizmu budowałyśmy równy świat

Nigdy nie szłyśmy same!

Pełne obaw z powodu nadciągającej wojny w Jugosławii albo nieustraszone jak Polki zahartowane stanem wojennym – ponad siedemdziesiąt kobiet z Europy Środkowo-Wschodniej i z Zachodu spotkało się w czerwcu 1991 roku w Dubrowniku. Nie chciały przekładać na później zajmowania się problemami kobiet. Kto inny miałby zadbać o ich prawa?

Udało się im wówczas zawiązać sieć kobiecej solidarności, w ramach której Amerykanki wspierały Europejki, Czeszki Chorwatki, Słowaczki Polki… Zakładały biblioteki, organizowały kursy komputerowe i wspólnie dzieliły się doświadczeniem w walce o własne miejsce w polityce i życiu publicznym. Dzięki otwartości i wrażliwości przełamywały stereotypy, przekonując się, że drogą do niezależności kobiet może być nie tylko antykoncepcja, lecz także posiadanie pralki. Były razem w momentach kryzysów i zwątpień. Dziś możemy docenić, jak wiele zawdzięczamy odwadze, determinacji i zawiązanym przez nie długoletnim przyjaźniom.

Tę energetyczną, mądrą i zabawną historię swoich podróży do Europy Środkowo-Wschodniej opowiada Ann Snitow, legendarna działaczka społeczna, profesorka z New School for Social Research w Nowym Jorku. Ann setki razy latała nad Atlantykiem, by z Polkami i koleżankami z innych krajów regionu na gruzach komunizmu budować świat, w którym kobiety mają swoje prawa.

Historia przemian wreszcie opowiedziana przez kobiety!


Bogate w informacje, skupione na emocjach, pięknie napisane. „Przewodniczki” będą czytane przez osoby pragnące wnikliwiej zrozumieć czasy, w których żyjemy.

Vivian Gornick, autorka „Przywiązań”

Ta książka to rozkosz – porywająca opowieść o podróżach, polityce i przyjaźni, osobisty i intelektualny esej i feministyczna powieść przygodowa.

Agnieszka Graff


Ann Snitow (1943–2019) – amerykańska feministka, profesorka literatury i twórczyni gender studies w prestiżowej New School for Social Research w Nowym Jorku. Kluczowa postać przebudzenia feministycznego na początku lat 70. Łączyła role wykładowczyni i zaangażowanej obywatelki, przechodząc bez skrępowania z uniwersyteckiej sali na uliczny Marsz Szmat. Jej loft w SoHo służył nowojorskim feministkom za miejsce niezliczonych dyskusji i centrum operacyjne z wiecznie dzwoniącym telefonem. Snitow wyróżniała się delikatnością i otwartością, dzięki którym potrafiła znaleźć wspólny język zarówno z akademickimi teoretykami, jak i pospolitymi przestępcami. W sporach ideologicznych była „głosem rozsądku”, wybrzmiewającym ponad utartymi podziałami.

Do Polski i Europy Środkowej przyleciała po raz pierwszy na początku lat 90., zakochując się w tym regionie i jego mieszkańcach. Powracając tu wielokrotnie na długie letnie miesiące, stała się jedną z centralnych postaci lokalnych ruchów feministycznych. Jej warsztaty gromadziły ogromną liczbę studentów i studentek, dla których była jednocześnie mentorką, przyjaciółką i siostrą. Opublikowała m.in. „Feminizm niepewności. Dziennik rodzaju” (wyd. pol. 2019).