Biografie ludzi sztuki

Bogato ilustrowana opowieść o Epifaniuszu Drowniaku (1895–1968), zwanym Nikiforem, wybitnym łemkowskim malarzu, który stworzył swój niepowtarzalny styl. Mimo wielu przeciwności losu – biedy, kalectwa, prześladowań i niezrozumienia – wytrwale podążał własną ścieżką. Miał świadomość swego geniuszu i wyjątkowości sztuki, którą kreował. „Co można zrobić, mając do dyspozycji tak skromny zestaw narzędzi? Szkolne farbki o podstawowych kolorach, ołówki, kredki, klej, nożyczki, temperówkę, butelkę z wodą, pieczątki z podpisem i skrawki papieru? Można stworzyć cały świat, góry i lasy, wsie i miasta, piękne budowle i wijące się tory kolejowe, olśniewające zachody słońca, pochmurne dni i gwiaździste noce. Można namalować ludzi dobrych i złych, całe zastępy świętych i siebie samego. Takimi narzędziami Nikifor, malarz z Krynicy, pracując każdego dnia, wymalował własny lepszy świat". [fragment tekstu] Maria Strzelecka Doktor sztuk plastycznych. Malarka, ilustratorka, autorka filmów animowanych, gitarzystka basowa i wokalistka zespołów punkowych, absolwentka warszawskiej ASP. Wielbicielka dalekiej Północy i całkiem bliskiego Beskidu Niskiego. Mama dwójki dzieci i opiekunka psa malamuta. „Beskid bez kitu”, będący jej debiutem książkowym, otrzymał Nagrodę im. Ferdynanda Wspaniałego dla naj-lepszej książki dziecięcej wydanej w 2019 roku oraz nagrodę graficzną w konkursie Książka Roku 2020 Polskiej Sekcji IBBY.

Książka jest zbiorem szesnastu rozmów z twórcami filmu „Faraon” (1966) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, uzupełnionych wypowiedzią oceniającego film egiptologa. Zawiera także bardzo liczne, unikalne zdjęcia z okresu realizacji. Rozmowy przedstawiają pracę filmowców uczestniczących w jednym z największych i najtrudniejszych przedsięwzięć w historii polskiej kinematografii. Dokonania poszczególnych twórców, reprezentujących różne zawody filmowe, są przedstawione poprzez ukazanie tajników ich pracy na planie filmu. Wielogłosowa całość przynosi także spójny i wieloaspektowy obraz pracy i osobowości Jerzego Kawalerowicza. Przekazane przez Rozmówców informacje są nieocenionym źródłem wiedzy na temat procesu przygotowań, założeń artystycznych, konkretnych zadań wykonywanych na planie, szczegółów warsztatowych i technicznych. Są to również bardzo osobiste wypowiedzi dotyczące wysiłku związanego z wieloma miesiącami pracy na pustyni. Książka udowadnia, że na planie „Faraona” czas się zatrzymał i można dziś w fascynujący sposób opowiadać o idei filmu zawartej w scenografii, o sztuce operatorskiej, organizacji planu i kierowaniu tysiącami statystów, zadaniach stojących przed aktorami w poszczególnych scenach i ujęciach, o charakteryzacji, kostiumach, precyzji wykonania rekwizytów, o procesie komponowania muzyki i pracy nad udźwiękowieniem. O realizacji filmu "Faraon" opowiadają: reżyser JERZY KAWALEROWICZ (tekst archiwalny), operator JERZY WÓJCIK, scenograf JERZY SKRZEPIŃSKI, aktor JERZY ZELNIK, aktor RYSZARD RONCZEWSKI, operator WIESŁAW ZDORT, II operator WITOLD SOBOCIŃSKI, II reżyser ANDRZEJ CZEKALSKI, kostiumografka BARBARA PTAK, twórczyni charakteryzacji TERESA TOMASZEWSKA, kostiumografka MARIA CZEKALSKA, kompozytor ADAM WALACIŃSKI (tekst archiwalny), konsultantka muzyczna ANNA IŻYKOWSKA-MIRONOWICZ, kierownik planu ARKADIUSZ ORŁOWSKI, kierownik produkcji JERZY RUTOWICZ, asystent reżysera HENRYK BIELSKI, egiptolog KAMIL OMAR KURASZKIEWICZ

Rozmowy Macieja Mazurka z Bronisławem Wildsteinem o kulturze, cywilizacji, literaturze, ideach, losach i postawach. „Gdy ktoś płynie pod prąd dominującej ideologii, zaczyna być atakowany i to wcale nie wyłącznie, a nawet nie głównie na merytorycznym poziomie. […] Przede wszystkim takiego człowieka się dezawuuje. Nie rozmawia się z nim, nie przeciwstawia argumentów, nie słucha ich, tylko potępia się go, a w najlepszym wypadku diagnozuje, a jego poglądy uznawane są za syndrom choroby, nerwicy najczęściej. To zwalnia z obowiązku rzeczowej polemiki. […] ci, którzy mówią o otwartości, odmawiają jej, odmawiają otwarcia na inne niż własne argumenty. Tacy, którzy mówią o tolerancji, odmawiają jej innym niż swoje poglądom. Ci, którzy mówią dużo o racjonalności, odmawiają odwołania się do niej w debacie. To charakterystyczne dla tego systemu, który jest dokładnym zaprzeczeniem deklarowanych haseł”. Bronisław Wildstein pisarz i publicysta, stale publikuje w tygodniku „Sieci”. Działacz opozycji antykomunistycznej, współtwórca Studenckiego Komitetu Solidarności (1977), zaangażowany w tworzenie Solidarności i NZS. W latach 80. współzałożyciel i redaktor naczelny emigracyjnego miesięcznika „Kontakt”. Po powrocie do Polski m.in. dyrektor Radia Kraków, zastępca redaktora naczelnego dziennika „Życie”, prezes TVP (2006-2007), twórca i redaktor naczelny TV Republika (2012-2014). Autor licznych artykułów oraz programów radiowych i telewizyjnych. Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego, nagrodą im. Lecha Kaczyńskiego i Laurem SDP. Uznaje się przede wszystkim za pisarza. Opublikował siedem powieści (dwie zostały sfilmowane, a jedna zaadaptowana do teatru), trzy tomy opowiadań, dramaty i dziesięć książek publicystycznych oraz eseistycznych. Laureat m.in. Nagrody Kościelskich i Józefa Mackiewicza. Tłumaczony na wiele języków. Maciej Mazurek, dr, publicysta, malarz, poeta, krytyk sztuki. Pracował w TVP Kultura oraz w redakcji „Arteonu” i „Sztuk Pięknych”, redaktor naczelny pisma „Arttak-Sztuki Piękne”, prezes Radia Poznań (w zawieszeniu). Autor kilku książek i tomików poetyckich.

Wywiady z wybitnymi i popularnymi przedstawicielami muzycznego świata, nie tylko z Polski. Rozmowy o muzyce ze znanymi i docenianymi reprezentantami innych branż, w tym sportowej, satyrycznej i dziennikarskiej. Książka jest chronologicznym zapisem dziennikarskiej ścieżki Autora. Ważny jest również kontekst historyczny, pokazujący zmiany na rynku muzycznym w Polsce i na świecie.

Bycie Ukraińcem z Polski to ciągłe odnajdywanie nici i splotów łączących mnie z historią, kulturą i tradycją mojej małej ojczyzny. To też przyjmowanie aktywnej postawy w poszukiwaniu tych splotów, poznawanie i zachowywanie kultury i języka ukraińskiego, poznawanie przeszłości terenów, z których wywodzili się moi przodkowie. Jest to proces, który musi trwać nieustannie w każdym pokoleniu, byśmy my – Ukraińcy z Polski – nie stali się tylko kategorią z przeszłości. Bycie Ukraińcem z Polski oznacza stałą walkę – o tożsamość, o język. Ale również – bycie obywatelem Rzeczpospolitej z wszystkimi prawami i obowiązkami. Piotr Tyma

24 lutego 2022 roku to data, która odmieniła nasze wyobrażenia o przyszłej wojnie. W tej odważnej książce, Generał Leon Komornicki, były zastępca szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wraz z Eugeniuszem Romerem burzą mit o bezkontaktowych operacjach, przenosząc nas w świat brutalnych ofensyw i walki w okopach, przypominając nam mroczne dni bitwy pod Verdun. Komornicki, opierając się na latach doświadczenia w służbie wojskowej oraz studiach w Moskwie, obnaża niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą konfrontacja z Rosją. Ale nie zostawia nas bezradnych. Pokazuje nam drogę, jaką należy obrać, by uniknąć wojny, a jeśli już do niej dojdzie, by ją wygrać. Jego przesłanie jest klarowne: wola narodu, wzmocnienie sił zbrojnych i rozwój przemysłu zbrojeniowego są kluczowe dla naszej obrony. Nie jest to jedynie zadanie dla wojska – to wyzwanie dla całego społeczeństwa. Czas ucieka, ale jeszcze mamy szansę! Musimy działać, musimy pozbyć się kompleksów i wziąć sprawy w swoje ręce. Najważniejsze, żebyśmy pamiętali – jeśli chcemy uniknąć wojny z Rosją, musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, by do niej nie dopuścić. Ta książka to nie tylko ostrzeżenie, to drogowskaz dla przyszłych pokoleń. Czy jesteśmy gotowi na tę walkę? Odpowiedź leży w naszych rękach. gen. Leon Komornicki Od 1968 r. do 1998 r. był żołnierzem zawodowym Wojska Polskiego, gdzie zajmował stanowiska dowódczo-sztabowe od dowódcy plutonu do zastępcy Szefa Sztabu Generalnego włącznie. W swojej karierze zawodowej był m.in. dowódcą 8 pułku czołgów, dowódcą 5 Dywizji Pancernej, Szefem Sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego i Dowódcą Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W 1989 r. został mianowany generałem brygady, zaś w 1992 r. generałem dywizji. W 1998 r. na własną prośbę został zwolniony zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy. Jest współtwórcą i realizatorem idei budowy Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Od 1991r. Przewodniczący Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie , która finansowała jego budowę. Pomnik został odsłonięty w Warszawie 17 września 1995 r. Jest także pomysłodawcą i współorganizatorem Wojskowej Federacji Sportu. W latach 19995 -2005 był jej pierwszym prezesem. Od 1998 r przedsiębiorca i właściciel firmy doradczej także członek Rad Nadzorczych firm krajowych i zagranicznych. Jest przewodniczącym Komitetu Przemysłowego Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. Jest także autorem wielu artykułów i opinii w zakresie Sztuki Wojennej i Strategii Militarnej oraz polskiego przemysłu obronnego. Eugeniusz Romer Dziennikarz i publicysta. Potomek prof. Eugeniusza Romera, autor pracy doktorskiej na temat jego poglądów geopolitycznych. Członek Programu Trójmorze Instytutu Nowej Europy. Autor podcastu “Espresso” dla magazynu Układ Sił. Absolwent studiów Global Affairs and Diplomacy na Akademii Sztuki Wojennej i Uniwersytecie w Buckingham. Uczestnik stażu w Parlamencie Europejskim.

Prawo jazdy zrobił w 1951 roku w wieku piętnastu lat. W Szwecji nie chciał pracować za pieniądze, tylko za kolce do opon. Handlu samochodami uczył się w pierwszym w Polsce prywatnym przedsiębiorstwie, które się tym zajmowało. Zaczął się ścigać już jako nastolatek i w ciągu wieloletniej kariery zdobył czternaście tytułów mistrzowskich i wicemistrzowskich w sportach motorowych. Nie jeździł jednak dla tytułów, a dla rywalizacji i zabawy. Janusz Kiljańczyk opowiada Annie Wacławik o swoim barwnym życiu. O wyścigach, w których brał udział. O samochodach, które konstruował, kupował i sprzedawał. O przypadkowej znajomości z Ryszardem Kuklińskim, która zakończyła się nieprzyjemnym przesłuchaniem. O spektakularnym napadzie, w który zaangażowane były służby państwowe. O zarabianiu pieniędzy i o kolekcjonowaniu dzieł sztuki. O rodzinie, podróżach i ojcostwie.

"Propaganda, nazywana przez PiS polityką historyczną, ma jakoby przywracać Polakom dumę i być alternatywą dla „pedagogiki wstydu” uprawianej przez politycznych rywali. To fałsz, zważywszy na fakt, że PiS deprecjonuje jedno z najważniejszych wydarzeń w naszej historii, jakim było pokonanie i zdemontowanie przez „Solidarność” komunizmu w Polsce.(...) W obliczu tego kłamstwa szczególnie cenne są publikacje kreślące prawdziwy obraz wydarzeń. I świadectwa ludzi „Solidarności” zaangażowanych w walkę z komunizmem. Wyróżnia się wśród nich wywiad rzeka z Jerzym Stępniem, sędzią i prezesem Trybunału Konstytucyjnego w latach 1999-2008, a potem obrońcą demokracji, praworządności i wolności obywatelskich(...) O dużej wartości wspomnień przesądza szczerość i prawdomówność autora. Nie upiększa rzeczywistości. Nie ukrywa trawiących „Solidarność” sporów. Nie tai intryg, ale też jego relacja nie pozostawia najmniejszych wątpliwości co do tego, że na przełomie lat 80. i 90. mieliśmy w Polsce do czynienia nie z jakimś spiskiem elit, ale z autentycznym przewrotem społecznym grzebiącym komunizm i przywracającym wolność, suwerenność i demokrację (...) Prawdziwą kopalnią wiedzy będzie ta książka dla osób zajmujących się odbudowywaniem po 1989 r. samorządu terytorialnego, którego Stępień jest jednym z najważniejszych twórców, notabene ostatnim już żyjącym." Tomasz Nałęcz fragmenty felietonu: Współtwórca samorządu: PiS na nowo centralizuje państwo w „Ale Historia Gazeta Wyborcza” (19.12.2020)

Propaganda, nazywana przez PiS polityką historyczną, ma jakoby przywracać Polakom dumę i być alternatywą dla „pedagogiki wstydu” uprawianej przez politycznych rywali. To fałsz, zważywszy na fakt, że PiS deprecjonuje jedno z najważniejszych wydarzeń w naszej historii, jakim było pokonanie i zdemontowanie przez „Solidarność” komunizmu w Polsce.(...) W obliczu tego kłamstwa szczególnie cenne są publikacje kreślące prawdziwy obraz wydarzeń. I świadectwa ludzi „Solidarności” zaangażowanych w walkę z komunizmem. Wyróżnia się wśród nich wywiad rzeka z Jerzym Stępniem, sędzią i prezesem Trybunału Konstytucyjnego w latach 1999-2008, a potem obrońcą demokracji, praworządności i wolności obywatelskich(...) O dużej wartości wspomnień przesądza szczerość i prawdomówność autora. Nie upiększa rzeczywistości. Nie ukrywa trawiących „Solidarność” sporów. Nie tai intryg, ale też jego relacja nie pozostawia najmniejszych wątpliwości co do tego, że na przełomie lat 80. i 90. mieliśmy w Polsce do czynienia nie z jakimś spiskiem elit, ale z autentycznym przewrotem społecznym grzebiącym komunizm i przywracającym wolność, suwerenność i demokrację (...) Prawdziwą kopalnią wiedzy będzie ta książka dla osób zajmujących się odbudowywaniem po 1989 r. samorządu terytorialnego, którego Stępień jest jednym z najważniejszych twórców, notabene ostatnim już żyjącym. Tomasz Nałęcz fragmenty felietonu: Współtwórca samorządu: PiS na nowo centralizuje państwo w „Ale Historia Gazeta Wyborcza” (19.12.2020)

Rozmowy z najwybitniejszymi pianistami przełomu XX i XXI wieku to nowa seria wydawnicza Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina. Bohaterem pierwszej książki w serii jest Garrick Ohlsson – wybitny pianista, zwycięzca VIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. W wywiadzie rzece opowiada Kamili Stępień-Kuterze o drodze, jaką przebył od czasu, gdy jako kilkulatek próbował szukać prostych melodii na stojącym w domu pianinie, o swych niezwykłych nauczycielach, spotkaniu z Vladimirem Horowitzem, artystycznych przyjaźniach, sposobach pracy nad repertuarem oraz warsztatem, a także o muzyce: Chopina, Beethovena, Skriabina, Szymanowskiego, Bacha i innych mistrzów, których utwory Ohlsson ma w swoim imponującym repertuarze. Wydana w wersji polskojęzycznej książka w pierwszym kwartale 2019 roku ukaże się także po angielsku. W planach Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina jest rozwijanie serii, w pierwszej kolejności zaś skupienie się na wielkich triumfatorach i laureatach Konkursów Chopinowskich.

Najsłynniejszy kabaret w sercu Krakowa, kultowa Piwnica pod Baranami, świętuje jubileusz sześćdziesięciolecia nieustannej zabawy. To właśnie z wygłupów i dowcipów kilku osób składało się pierwsze przedstawienie, którego premiera odbyła się w majowy wieczór 1956 roku w zasypanej węglem piwnicy. Głowy piwniczne to rozmowy Wacława Krupińskiego z legendarnymi artystami. Są wśród nich m. in. Piotr Skrzynecki, Zygmunt Konieczny, Halina Wyrodek, Zbigniew Preisner, Anna Szałapak, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Grzegorz Turnau. Pełno tu anegdot, humoru, niekiedy osobistych wspomnień. Książkę wzbogacają teksty piosenek i monologów, zdjęcia i rysunki piwnicznych artystów, w tym niepublikowane nigdy wcześniej rysunki Grzegorza Turnaua. To historia miejsca opisana poprzez losy niezwykłych ludzi. "Podejrzewam, że należę do ostatniego pokolenia pamiętających Piwnicę pod Baranami. Dlatego ta wspomnieniowa książka pełna anegdot i cytatów, w której autor nie wolny od krakowskiej gwary i powiedzonek, prezentuje po kolei wszystkich ważnych uczestników tej wielkiej przygody, jest bezcenna." Wacław Krupiński

Historia mody polskiej i historia PRL-u w barwnym życiorysie projektanta Jerzego Antkowiaka Bogato ilustrowana zdjęciami prywatnymi, archiwalnymi i reprodukcjami projektów opowieść o jednej z najważniejszych postaci związanych z Modą Polską i modą w Polsce. Jerzy Antkowiak swoją fantazją w pracy i poza nią nadawał kolor PRL-owskiej szarzyźnie. Dziś, wysłuchany przez Agnieszkę L. Janas, w arcyciekawy sposób przywołuje te czasy. Przedstawia ludzi, w których otoczeniu żył i pracował, zagląda za kulisy pokazów mody, opowiada o „pojezdkach”, czyli zagranicznych tournées. Aby portret projektanta był pełniejszy, w książce znalazły się wspomnienia jego syna Kajetana, wnuczki Weroniki, ikonicznych modelek: Małgorzaty Niemen, Katarzyny Butowtt i Agnieszki Perepeczko, gwiazdy dwóch kolekcji Mody Polskiej dla Woolmarku, a także wypowiedzi przyjaciół: modela Rafała Młodzikowskiego, reżysera Andrzeja Domalika i couturiera Tomasza Ossolińskiego. Nie brak tu też intymnych zwierzeń, trudnych wspomnień oraz hultajskich żartów, charakterystycznych dla bohatera o nieposkromionej energii, swadzie gawędziarza i wielkim poczuciu humoru.

Wydawać się mogło, że po pokonaniu ISIS w Syrii i ograniczeniu roli Al-Kaidy , islamistyczny terroryzm swoje dni chwały ma już za sobą. Nie należy jednak ulegać myśleniu życzeniowemu. Po wycofaniu się USA z Afganistanu odradza się tam zarówno Al-Kaida, jak i odłamy Państwa Islamskiego. Gorącym regionem staje się Afryka Subsaharyjska. Zarówno na Sahelu, jak i niżej, w kierunku równika działania terrorystów przybierają na sile. Pracownicy wywiadu, dowódcy wojskowi przewidują, że w ciągu dwóch lat problem zamachów może nasilić się także na Zachodzie. Dlatego warto przyjrzeć się ponownie ewolucji tego międzynarodowego ruchu, jego bojownikom i ideologom. Poczet islamskich ideologów i ekstremistów Sławosza Grześkowiaka to wyjątkowa pozycja na polskim rynku. Zawiera nie tylko historie dżihadystów z pierwszych stron gazet, ale także tych mniej znanych masowemu odbiorcy, co nie znaczy, że mniej istotnych dla szeroko rozumianego ruchu islamistycznego terroryzmu. Autor pokazuje niejednorodność tego ruchu i jego ewolucję w czasie. Biorąc pod uwagę, że terroryści nawzajem siebie inspirują, przekazują sobie opowieści o walkach w Afganistanie, Bośni, Czeczenii, w Syrii i Iraku, warto dowiedzieć się, co ich motywuje, jakie są ich osobiste historie, by spróbować ocenić przyszłość tego zjawiska. Bo jedno jest pewne, historia dżihadu jeszcze nie dobiegła końca. JAN WÓJCIK Redaktor Układu Sił, założyciel EuroIslam.pl

Pochodzą z dwóch różnych światów - Szewach Weiss i o. Tomasz Dostatni rozmawiają o wartościach duchowych, Bogu, sumieniu, o Żydach i Polakach w czasach wojny i pokoju. "Wolę ludzi, którzy patrzą sercem na drugiego człowieka, myślą sercem, niż takich czystych intelektualistów. [...] Mogą być ludzie niewykształceni, bardzo prości, którzy tak naprawdę są bliżej drugiego człowieka, bliżej Boga". "Skrzypce są instrumentem muzycznym żydowskim, bo skrzypce można było wziąć pod rękę i uciec. Żydzi przyjeżdżający teraz z Rosji - jak ktoś nie wychodzi z samolotu ze skrzypcami, to znaczy, że ma w bagażu fortepian". Szewach Weiss (1935 r.) - w latach 1969-1972 kierował Wydziałem Nauk Politycznych Uniwersytetu w Hajfie, gdzie w 1975 r. założył Wydział Mediów i jest tam profesorem. Prowadził audycje dla dzieci i młodzieży w radiu Głos Izraela oraz programy cykliczne. Do 1996 przewodniczący Knesetu i delegat do Rady Europy. Ambasador Izraela w Polsce 2000-2004. Przewodniczący Światowej Rady Yad Vashem 2000-2006. Autor wielu książek dla dzieci i młodzieży oraz dotyczących nauk politycznych, zarządu miejskiego, Holokaustu. Jest również profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Tomasz Dostatni (1964 r.) - dominikanin, mieszka w Lublinie, gdzie prowadzi Fundację "Ponad granicami". Publicysta, duszpasterz inteligencji, społecznik, dziennikarz. Założyciel Ośrod ka Kultury Chrześcijańskiej w Pradze. Do 2000 r. kierował Wydawnictwem W drodze. Autor programów telewizyjnych "Rozmowy w drodze". Współorganizator programu "Przekraczać mury” i cyklu debat "Europa, ale jaka?" Prowadzi z PKO BP konwersatorium "Przedsiębiorczość – kultura – religia", a w ramach Konfrontacji Teatralnych stały cykl "Jak żyć?" Organizuje "Debaty Dwóch Ambon". Zaangażowany w ruch ekumeniczny, dialog z innymi religiami oraz dialog społeczny. Autor książek, m.in.: Sługa słowa - rozmowy z arcybiskupem Henrykiem Muszyńskim , Zza bramy klasztoru , Przekraczać mury .

„Lechu mówił do mnie «Wodzu», a ja zbyt rzadko mówiłem o nim «Mistrzu». Choć był moim Mistrzem i Największym Przyjacielem”. Jacek Głomb W czerwcu roku 2019 Jacek Głomb, reżyser i dyrektor Teatru Modrzejewskiej w Legnicy, namówił zaprzyjaźnionego od lat z tą sceną Lecha Raczaka na przeprowadzenie wywiadu-rzeki. Według początkowych założeń miał on obejmować nie tylko dzieje słynnego Teatru Ósmego Dnia, który Raczak współzakładał i któremu przewodził w najbardziej twórczym i bojowym okresie, ale całe jego bogate życie – od dzieciństwa aż do dnia dzisiejszego. Głomb wspomina: „Wszystkie inne wywiady z Nim zaczynają się od «Ósemek» – a ja chciałem pogadać o dzieciństwie i młodości. Gadaliśmy więc intensywnie w czerwcu 2019 roku i udało się wtedy doprowadzić rozmowę do początków 1982 roku, do początku stanu wojennego w Polsce. […] Potem obaj nie bardzo mieliśmy czas na «drugą połowę» rozmowy, to znaczy, jak ja miałem czas na rozmowę, On nie miał. I na odwrót. A potem Leszka zabrakło”. Lech Raczak zmarł 17 stycznia 2020 roku. Równo dwa lata po jego śmierci, ukaże się zapis rozmowy, na którą namówił Go Jacek Głomb. Zapis nieautoryzowany, bo na autoryzację nie stało czasu. Ale przeczytany przez Marka Raczaka, Marcina Kęszyckiego i Juliusza Tyszkę, którzy zachęcali do jego publikacji. Książka „Życie niedokończone” to opowieść o niezwykłym człowieku, „ciekawych czasach”, w jakich przyszło mu żyć i spojonym z tymi czasami teatrze, który współtworzył. Choć jest tylko zapisem, słychać w niej wyraźnie spokojny, lekko ironiczny, bardzo wielkopolski głos Lecha Raczaka, potrafiącego zarówno sprawiedliwie, a bez lukrowania wyjaśnić złożoność uwarunkowań politycznych, barwnie zarysować sylwetki spotkanych ludzi, jak i opowiedzieć przewrotną anegdotę. „Życie niedokończone” wciągnie nie tylko tych, dla których „Ósemki” są wciąż żywym wspomnieniem i nie tylko tych, którzy z różnych powodów wracają do Polski lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Oprócz wielkiej wartości biograficznej i historycznej stanowi też niezwykła okazję do obserwowania niemal „na żywo” procesu tworzenia się opowieści, którą każda i każdy z nas też się kiedyś stanie. Posłuchajcie i zważcie u siebie…

Witajcie w technoświecie. W świecie, w którym przez 24 godziny na dobę nieświadomie pracujemy dla wielkich firm technologicznych, przekazując im bezcenne dane. W którym sztuczna inteligencja zastępuje ludzką pracę, infosfera zatruta jest masą kłamstw i bzdur, a technologie, które powinny nam służyć, wymykają się nam spod kontroli, zaczynają nami rządzić. Stop. A może nie jest tak źle? Ubóstwo na świecie maleje, poszerzają się obszary demokracji, firmy technologiczne oferują nam masę wspaniałych narzędzi, których potrzebujemy do rozwiązywania codziennych problemów… Ta rozmowa to starcie technosceptyka, profesora Andrzeja Zybertowicza, socjologa, nauczyciela akademickiego, doradcy społecznego prezydentów Lecha Kaczyńskiego i Andrzeja Dudy – z (umiarkowanym) technoentuzjastą, socjologiem Jaremą Piekutowskim. Jak zatruta infosfera szkodzi państwu (polskiemu i nie tylko)? Jak Putin prowadzi przeciwko Zachodowi walkę informacyjną? Jak wyzwolić się z panowania technologii i cybernetycznych władców? Czy potrzebne jest nam Wielkie Spowolnienie? O tym wszystkim opowiada profesor Zybertowicz w wywiadzie-rzece.

Wywiad rzekę z prof. Antonim Dudkiem przeprowadziła Natalia Kołodyńska-Magdziarz Minione 30 lat to jeden z najlepszych okresów w dziejach Polski. Mogło być jednak o wiele lepiej. Polscy politycy po 1989 roku nie wykorzystali wielu szans, jakie stworzyła nam skuteczna ucieczka z rosyjskiej strefy wpływów, będąca – obok zbudowania fundamentów zdrowej gospodarki rynkowej – najważniejszym osiągnięciem lat 90. Głównym, choć nie jedynym, bohaterem tej książki stały się dwie partie, które po 2005 roku zdominowały polską politykę, oraz ich liderzy. Książka odpowiada na pytania, w jaki sposób kształtowała się polska polityka w ostatnich latach oraz jakie mogą być tego konsekwencje dla Polski. Kraju, który zawdzięcza swój sukces w dużej mierze dobrej koniunkturze międzynarodowej, która niestety się kończy, o czym dobitnie przypomniała nam wojna na Ukrainie. Jak polscy politycy podeszli w pierwszych tygodniach wojny do zagrożenia i szans, które że sobą niesie? Prawdziwe wyzwanie dla naszej klasy politycznej właśnie nadeszło.

Sztuka jako wyzwanie dla socjologii to wywiad rzeka, którego Nathalie Heinich udzieliła Julienowi Ténédosowi. Dowiadujemy się z niego o przebiegu jej drogi naukowej – począwszy od studiów filozoficznych na uniwersytecie w Aix-en-Provence, przez doktorat z socjologii napisany pod kierunkiem Pierre’a Bourdieu, aż po samodzielne stanowisko w Centre National de la Recherche Scientifique, czyli Narodowym Centrum Badań Naukowych w Paryżu. Znana socjolożka sztuki wtajemnicza nas w metody swej pracy badawczej, opowiada o pierwszych badaniach ankietowych, o tym, jak wynajduje tematy kolejnych prac, przede wszystkim zaś omawia swoje najważniejsze publikacje. Zdradza ponadto kulisy ideowego rozstania z Bourdieu, mówi o roli współpracy z takimi uczonymi, jak Luc Boltanski czy Laurent Thévenot, a także o inspirującym spotkaniu z dziełem Norberta Eliasa.

Jeden z najpoczytniejszych prozaików dwudziestolecia międzywojennego. Publicysta o ostrym piórze. Zadeklarowany przeciwnik sanacji, z wielką atencją wszakże wypowiadający się o marszałku Piłsudskim. Amant i amator luksusowych aut. Wszystko to nie od dziś wiadomo o Tadeuszu Dołędze-Mostowiczu; można też chyba odnieść wrażenie, że na temat autora Kariery Nikodema Dyzmy wiadomo niemało, zarówno w kontekście biografii, jak literackiej wartości jego dokonań – to głównie za sprawą ogromnego dorobku profesora Józefa Rurawskiego. Czy przygotowywany do druku przez Wydawnictwo Akademickie Dialog kolejny tom niewydanych dotychczas tekstów Mostowicza może wnieść do tej wiedzy cokolwiek nowego? Czy jego publikacja jest zasadna? Wnikliwa lektura około osiemdziesięciu nieznanych prac pisarza rodem z Okuniewa nie pozostawia wątpliwości: zdecydowanie tak. Zbiór, o którym mowa, zawiera felietony, recenzje, notatki prasowe, drobne szkice, wywiad, a także dwie formy heterogeniczne – na pograniczu opowiadania i humorystycznej jednoaktówki. Wszystkie teksty ukazywały się na łamach „Rzeczpospolitej”, a pochodzą z lat 1924-1928; cezury wskazują na niewielki wycinek czasu, jednak lektura całości posiada istotny walor poznawczy – pozwala zorientować się w niezwykle dynamicznym rozwoju Mostowicza jako publicysty. Rozwój ten obejmuje nie tylko sprawność stylistyczno-językową, która zresztą już w prapoczątkach piśmiennictwa autora „Profesora Wilczura” była bardzo wysoka, lecz także zmieniający się punkt widzenia spraw kultury polskiej lat 20. i 30. Rosnąca dojrzałość urodzonego w 1898 roku Dołęgi-Mostowicza manifestuje się w coraz szerszej perspektywie oglądu zjawisk kulturalnych, które pisarz komentuje, uwzględniając rozmaite, a istotne konteksty: historyczny, historycznoliteracki, wreszcie najważniejszy dlań – społeczno-polityczny. Najwcześniejsze teksty pomieszczone w recenzowanym tomie znamionuje (młodzieńczy?) patos, który autor wprawdzie szybko porzuca, a który jednak nie obniża wartości jego wczesnych, drobnych artykułów. Problematyka, z którą zetknie się czytelnik trzeciego tomu Tekstów niewydanych, to przede wszystkim refleksja nad kulturą polskiego międzywojnia w bardzo rozmaitych jej odmianach i na wielu poziomach. Wśród starannie zebranych i opracowanych artykułów znajdziemy między innymi: sprawozdanie z odczytu profesora Oskara Haleckiego na temat powstania we Francji Komisji Współpracy Intelektualnej, odważne felietony wymierzone w biurokratyzację teatrów miejskich, podniosłą laudację na cześć Władysława Stanisława Reymonta, krótkie rozmowy z Julianem Adolfem Święcickim oraz Józefem Kotarbińskim, szkic na temat sytuacji polskich antykwariatów, szkice poświęcone współczesnej Mostowiczowi literaturze popularnej, zjadliwą notkę na temat konfiskaty tekstu satyrycznej „szopki”, dokonanej przez sanacyjne władze. Dołęga-Mostowicz niejednokrotnie podkreśla istotę spuścizny wielkiej polskiej literatury, w szczególności zaś dzieł Słowackiego, Mickiewicza, Krasińskiego, Sienkiewicza i Wyspiańskiego, którą to spuściznę wiek dwudziesty, jak twierdzi autor, zapoznaje i zatraca. Zaskakuje aktualność niektórych spostrzeżeń młodego Dołęgi Mostowicza, zwłaszcza w szczególnie bliskiej mu dziedzinie, jaką stanowiła polityka, lub może szerzej: życie społeczno-polityczne. W króciutkim szkicu z 1927 roku zatytułowanym Obiektywnie, autor konstatuje, że „dożyliśmy w Polsce już do tak paskudnych metod oceny zjawisk, że obiektywizm trzeba stawiać na piedestale i składać mu pokłony. Smutny to objaw”… Z trzeciego tomu Tekstów niewydanych wyłania się zatem Mostowicz zarówno znany, jak nieznany. Znany, ponieważ jego przenikliwe spostrzeżenia dotyczące kwestii społecznych, politycznych, a także kryminalnych, ale z polityką związanych, zostały już przypomniane w poprzednich dwóch tomach. Tym razem jednak to nie tego rodzaju spostrzeżenia stanowią esencję „nowej” książki Dołęgi-Mostowicza. Michał Friedrich

Mają swe losy książki, mają swe dzieje historycy, mają też historycy wiele o historii do opowiedzenia. W prezentowanej książce Vidas históricas. Conversaciones con Tadeusz Łepkowski, Marian Małowist, Janusz Tazbir y Aleksander Gieysztor (tytuł polskojęzyczny: Żywoty historyczne. Rozmowy z Tadeuszem Łepkowskim, Marianem Małowistem, Januszem Tazbirem i Aleksandrem Gieysztorem) przedrukowujemy rozmowy z czterema wybitnymi historykami zajmującymi się – czytając ich dzieła łącznie – Polską, Europą, Afryką i Ameryką Łacińską w rozmaitych okresach, od średniowiecza do czasów współczesnych. Rozmowy te były przeprowadzone w języku polskim w ostatnich latach istnienia PRL-u i opublikowane w języku hiszpańskim w PAN-owskim roczniku „Estudios Latinoamericanos” (w numerach z lat 1988–1991). W toku rozmów uczeni ci, pytani przez współpracowników lub uczniów, opowiadają o kolejach swoich losów, o swoich przodkach, lekturach, studiach, nauczycielach, uczniach oraz o swoich dziełach... Wypowiedzi tych czterech niezrównanych historyków zostały opatrzone wykazami ich najważniejszych publikacji oraz przypisami dotyczącymi m.in. wymienianych w rozmowach osób i publikacji. Warto nadmienić, że język hiszpański jest drugim po angielskim pod względem rozpowszechnienia językiem, początkowo tylko europejskim, a dzisiaj ojczystym dla prawie pół miliarda ludzi na obydwu półkulach. Kto spośród hispanohablantes zechce książkę przeczytać, zobaczy uzupełnione we wstępie do książki nieznane obrazy dziejów Polski jako części historii powszechnej. Ryszard Stemplowski, b. redaktor naczelny „Estudios Latinoamericanos”, inicjator rozmów, redaktor książki i autor wstępu

Nietypowy autoportret jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich reżyserów i animatorów. Główna jego część to opowieść obrazkowa ułożona z rodzinnych fotografii, wycinków z gazet, szkiców, rysunków i kadrów filmowych. Opowieść ta jest swoistą podróżą po wyobraźni, wspomnieniach i twórczości artysty, zagadkową, ale zachęcającą do rozmaitych interpretacji. Ponadto książka zawiera zapis rozmowy z Piotrem Dumałą, w której opowiada on o swoim życiu i twórczości, o własnym rozumieniu sztuki i planach na przyszłość, fragmenty literackie (od młodzieńczych prób, poprzez opowiadania, aż do wykładu, w którym opowiada o swoim rozumieniu animacji i filmu fabularnego), opinie o reżyserze (od pełnych zachwytu recenzji po druzgoczące wpisy na forach dyskusyjnych), bibliografię tekstów poświęconych jego twórczości oraz kompletną filmografię. Teksty te uzupełnione są satyrycznymi rysunkami, fragmentami storyboardów, reprodukcjami wczesnych prac, fotosami i werkami. Książkę zamyka spis ilustracji, wzbogacony barwnymi komentarzami autora.

Sukces polskich marek kosmetycznych. Piękne historie to wyjątkowa opowieść stworzona z dziesięciu rozmów z założycielami, właścicielami i prezesami najważniejszych firm kosmetycznych w Polsce. Rozmówcy wprowadzają Czytelnika w świat nie tylko spraw biznesowych, lecz także ludzkich emocji, które nieodłącznie towarzyszą im każdego dnia pracy. Opowiadają o historii i planach na przyszłość, dzielą się nabytymi doświadczeniami oraz wartościami, którymi kierują się w życiu. Dziesięć historii z sukcesem tle. Dziesięć różnych opowieści połączonych jednym, spełnionym pragnieniem – zbudowania marek, które podbiją rynek kosmetyczny w Polsce i na świecie.

Tego co przeżył wystarczyłoby na kilka biografii. Sławomir Świerzyński pierwszy raz na weselu zagrał, gdy miał 13 lat. Ale zanim został Cesarzem Disco Polo był nauczycielem, stroił pianina i prowadził dyskotekę. To tam, przy barze, Świerzyński poznał wszystkich ważnych polityków PSL... a chwilę później jego biznes z hukiem splajtował. Założył więc zespół - Bayer Full. Czy jest człowiekiem bogatym? Owszem - ma dwór i jacht. Za sukces zapłacił wysoką cenę. Porwano mu syna. Dziś Bayer Full jest najbardziej rozpoznawalnym zespołem w Polsce. Ale dla Świerzyńskiego to za mało. Ruszył na podbój Chin. Teraz chce zagrać na noworocznej gali w Pekinie dla miliardowej publiczności. Wystarczy przeczytać tę książkę, żeby mieć pewność, że mu się to uda! Uwaga! Do książki dodana będzie płyta z piosenkami Bayer Full.

Uczymy się normalnie traktować niepełnosprawnych – jeżdżących na wózku czy niewidomych. Gorzej z tymi, których niepełnosprawność nie jest widoczna na pierwszy rzut oka, którzy mogą zachowywać się dziwnie, a nie mają na twarzy wypisanej diagnozy. Chorzy na pląsawicę Huntingtona czy miastenię bywają brani za alkoholików, a dzieci z zespołem Pradera-Williego – wyśmiewane z powodu obżarstwa. Narkoleptycy unikają silnych uczuć, tłumią porywy pasji, gdyż – bardzo rozemocjonowani – mogą zapaść znienacka w sen. Jak ktokolwiek mógłby zrozumieć, co oznacza utrata propriocepcji, skoro większość ludzi nie ma nawet pojęcia, że ją posiada? A czy osoba cierpiąca na szczególnie silną fobię może umrzeć ze strachu? Jak czuje się człowiek, któremu brak sił, by unieść powieki, przełknąć jedzenie, oddychać? Irena Cieślińska rozmawia z ludźmi borykającymi się ze schorzeniami neurologicznymi, z opiekunami i lekarzami. Pokazuje, jak choroba – czasem niezwykle dziwna, rzadko spotykana, pozornie nie do wyobrażenia – zmienia sposób postrzegania świata i życie. Przybliża „normalnym” tych „nie całkiem normalnych”. Żeby zrozumieli.