Uniwersalne reguły podziału ziemi na działki... Agnieszka Bitner Książka

Człowiek w procesie osiedlania się pozostawia na powierzchni ziemi unikatowy ślad w postaci działek katastralnych, nazwany w książce wzorem działek lub mozaiką działek. Ślad ten jest morfologicznym podpisem procesu własnościowego podziału gruntu, swego rodzaju pamięcią, w której został zapisany cały przebieg tego procesu. Granice działek katastralnych to najtrwalszy ślad działalności człowieka na obszarach, gdzie respektowane jest prawo własności. Na takich obszarach w wielu jednostkach osadniczych zachowała się pierwotna struktura granic działek pochodząca z czasów lokacji tych osad. Termin geodezja z dosłownym tłumaczeniu w języka greckiego oznacza dzielenie ziemi. Właśnie regułom dzielenia ziemi na działki katastralne Autorka poświęciła tą książkę. Układ granic działek tworzy strukturę dwuwymiarową, która została poddana analizie morfologicznej. W wyniku tej analizy zostały odkryte uniwersalne reguły podziału gruntu na działki katastralne.

Książka podsumowuje dorobek naukowy Autorki w dziedzinie analiz przestrzennych w zakresie badań morfologii struktury podziału gruntów na działki katastralne, który został zawarty w publikacjach autorskich i współautorskich. Szczególną uwagę poświęciła Autorka innowacyjnemu wykorzystaniu map katastralnych w badaniach nad zjawiskami związanymi z powstawaniem i rozwojem miast. Teza badawcza brzmiała następująco: istnieją uniwersalne reguły podziału powierzchni ziemi na działki katastralne, które to reguły są niezależne od czynników naturalnych, kulturowych, historycznych, ekonomicznych, politycznych, społecznych i administracyjnych. Aby udowodnić powyższą tezę Autorka opracowała metodę analizy morfologicznej map katastralnych, nazwaną morfologią mozaiki działek. Termin morfologia w nazwie oznacza badanie wyłącznie geometrycznych własności dwuwymiarowej struktury utworzonej przez granice działek katastralnych. Wyjątkowość tej metody wynika z jej uniwersalności można ją z powodzeniem zastosować do analizy każdego obszaru w dowolnym kraju, w którym wprowadzono kataster gruntowy. Podobnie jak matematyka czy muzyka, metoda ta posługuje się językiem zrozumiałym na całym świecie, a mianowicie współrzędnymi geodezyjnymi działek katastralnych i ich planami powierzchni. Dane te są ogólnodostępne. Posługując się metodą morfologii mozaiki działek, Autorka wykazała, że pod względem morfologicznym ludzie na całej Ziemi dzielą grunt na działki katastralne w taki sam sposób, tworząc trzy typy obszarów nazwanych w książce: rdzeniem miasta, przedmieściami i obszarami niezurbanizowanymi.

Dzięki wykorzystaniu morfologii mozaiki działek Autorka stworzyła metody klasyfikacji oraz delimitacji obszarów ze względu na poziom urbanizacji: znalazła procesy stochastyczne prowadzące do obserwowanego podziału gruntu na działki katastralne i opisała mechanizm powstawania miast oraz wyjaśniła mechanizm odpowiedzialny za obserwowaną uniwersalność rozkładu pól powierzchni działek na obszarach niezurbanizowanych. Następnie pokazała zastosowania metody morfologii mozaiki działek w gospodarowaniu nieruchomościami, zdefiniowała urbanizację katastralną oraz określiła miernik i wskaźnik urbanizacji. Wykazała także, że przedstawiony w książce proces, który doprowadził do odkrycia uniwersalnych reguł podziału gruntu na działki katastralne, zawiera wszystkie etapy procesu badawczego.