Mozarabowie i ich liturgia Chrystologia rytu hiszpańsko-mozarabskiego

Mozarabowie pozostają do dziś otoczeni nimbem tajemniczości, postrzegani jako niespokojna, nieugięta mniejszość i określani jako „reszta” czy pozostałość po dawnej świetności chrześcijańskiego królestwa Wizygotów, którzy ocaleli po inwazji arabskiej na początku VIII wieku1. Pozostawili po sobie dyskretne ślady, zwłaszcza w architekturze, kaligrafii i liturgii, które choć nie mówią wszystkiego, to jednak przekazują wystarczająco wiele wiadomości o ich codziennym życiu i wrażliwości religijnej. Należą do tych grup społeczno- -religijnych, których nagłe pojawienie się na scenie dziejów związane jest z ważnymi wydarzeniami historycznymi, których stali się konsekwencją i mimowolnymi uczestnikami. W ich przypadku chodzi o nową konstelację społeczno-polityczną, która powstała w wyniku upadku królestwa Wizygotów, choć zasadniczych źródeł dramatycznego końca ich państwowości, zdaniem wielu historyków, należy doszukiwać się w wewnętrznych podziałach w społeczeństwie wizygockim.
Z Wprowadzenia