Sydonia Słowo się rzekło

Na przełomie XVI i XVII stulecia Księstwo Pomorskie przeżywało swój złoty wiek, a przez Europę przetaczała się fala polowań na czarownice. Dotarła do Szczecina. Tam, w 1620 roku stracono Sydonię von Bork. Jej procesem żyło całe Księstwo, bo oskarżona należała do najstarszego szlacheckiego rodu Pomorza, a wśród stawianych jej zarzutów znalazł się jeden szczególny: uśmiercenie panującego księcia. Broniła się niemal rok. Odwoływała zeznania złożone podczas tortur. W końcu przyznała się i została stracona. Tyle że po jej śmierci książęta z panującego rodu Gryfitów zaczęli umierać jeden po drugim. Na oczach przerażonych Pomorzan wymarła ich rodzima dynastia, a księstwo zniknęło z map, rozszarpane pomiędzy Szwecję i Brandenburgię. Legenda o klątwie rzuconej przez Sydonię na ród Gryfitów na trwałe zagościła w umysłach mieszkańców. Mówiono, że to zemsta za niedotrzymaną obietnicę. Akta procesowe Sydonii von Bork przetrwały zawieruchę dziejową. Cherezińska rekonstruuje historię tej wyjątkowej kobiety, sięgając do starych dokumentów. Dlaczego oskarżono starą szlachciankę? Czy była ofiarą mordu sądowego, czy awanturnicą, która sama wpakowała się w kłopoty? Kim była najsłynniejsza pomorska czarownica? I dlaczego o jej rodzie mówiono: To jest stare jak Bork i diabeł?


Kontynuując opowieść o losach Sydonii von Bork, Księżnej Pomorza, Cherezińska zanurza się w mroczne czasy, gdy nieznajomość i strach prowadziły do oskarżeń o czary. Szczegółowo analizuje przebieg procesu, który wywołał sensację nie tylko na Pomorzu, ale także w całej Europie. Wykorzystując zachowane akta procesowe, autorka składa w jedną całość niezwykłą, pełną kontrastów historię.

Z jednej strony przedstawia Sydonię jako szlachciankę, której domniemane związki z czarnoksięstwem przyniosły jej niewyobrażalne cierpienie. Z drugiej, stawia pytanie, czy von Bork mogła być faktycznie zaangażowana w praktyki czarodziejstwa i czy to było powodem jej upadku. Czy była ofiarą politycznej intrygi, skazaną na śmierć, aby usunąć z drogi potężny szlachecki ród, czy może rzeczywiście była osobą niebezpieczną, której działania zagrażały panującemu wówczas rodowi Gryfitów?

Cherezińska zastanawia się również, jaka była prawdziwa natura rzekomej klątwy, którą Sydonia rzuciła na Gryfitów. Czy można ją zrozumieć jako zwykłe przysięgi krążące wśród oburzonych szlachciców, czy też była to oznaka rzeczywistego, tajemniczego mocy, którym Sydonia rzekomo władała? W końcu, czy śmierć Gryfitów była zbiegiem okoliczności, czy też była wynikiem działania klątwy?

Rozważania Cherezińskiej skłaniają czytelnika do głębszych refleksji na temat natury czarownictwa, roli, jaką odgrywało ono w społeczeństwie tamtych lat, oraz o wpływie, jaki miało na losy jednej z najbardziej znanych kobiet w historii Pomorza. Ta rozbudowana, fascynująca opowieść o Sydonii von Bork stawia na pierwszym planie skomplikowane relacje między władzą, wiarą a ludzkim strachem, ukazując jednocześnie brutalność i niesprawiedliwość systemu sądowego XVII wieku.