Sokoły kapitana Ebbinghausa Sonderformation Ebbinghaus w działaniach wojennych na Górnym Śląsku w 1939 r.

Grzegorz Bębnik (ur. 1970 r.) – historyk, politolog i socjolog, doktor nauk humanistycznych, pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Autor publikacji o historii Górnego Śląska w XIX i XX w., ze szczególnym uwzględnieniem problematyki II wojny światowej. Opublikował m.in. Wrzesień 1939 r. w Katowicach (Katowice 2012), W stronę wojny. Gliwice 1939 (Gliwice 2014). Redaktor i współautor książek, m.in. Wrzesień 1939 r. na Górnym Śląsku (Katowice–Kraków 2008) oraz Koniec pokoju, początek wojny. Niemieckie działania dywersyjne w kampanii polskiej 1939 r. Wybrane aspekty (Katowice 2011). Autor licznych artykułów naukowych i popularyzatorskich oraz tłumaczeń, głównie z języka niemieckiego.

Jednym z przejawów niemieckiej działalności dywersyjnej na polskim Górnym Śląsku było tworzenie przez Abwehrę grup bojowych, mających w przypadku wybuchu wojny zapobiec próbom unieruchomienia przemysłu województwa śląskiego przez wycofujących się Polaków. Jednak wskutek działań polskiej policji, która w połowie sierpnia 1939 r. rozbiła te struktury, niemieckie plany musiały ulec zmianie. Spośród zatrudnionych w Niemczech polskich obywateli oraz uciekinierów z województwa śląskiego stworzono paramilitarną formacją, mającą z chwilą wybuchu wojny przekroczyć granicę i zająć ważniejsze zakłady przemysłowe. Od nazwiska swego dowódcy, kapitana Ernsta Ebbinghausa, nazywana była Sonderformation Ebbinghaus lub Freikorps Ebbinghaus. Jeszcze przed rozpoczęciem właściwych działań wojennych 1 września 1939 r. około godziny 3.00 formacja ta przekroczyła granicę, atakując wybrane obiekty po polskiej stronie. Po początkowych sukcesach, wskutek kontrakcji polskich oddziałów, Sonderformation poniosła spore straty i musiała sie wycofać. W następnych dniach bojownicy Ebbinghausa zaznaczyli swą obecność w walkach o Chorzów i Katowice, a także w licznych działaniach pacyfikacyjnych, wymierzonych przeciwko polskim żywiołom. Ostatnim akordem ich działalności było tworzenie w opanowanych miejscowościach województwa śląskiego pomocniczych formacji policyjnych, które najczęściej krwawo zapisały sie w pamięci miejscowych ludzi.