Potoccy herby Pilawa w Traktacie o familiach i koligacjach Jana Stanisława Jabłonowskiego Analiza pamięci genealogicznej magnata polskiego

Potoccy herbu Pilawa należeli do grupy kilkudziesięciu czołowych rodzin magnackich Królestwa Polskiego w XVII i XVIII wieku. Byli w tym okresie wymieniani wśród kilkunastu, może około dwudziestu najznaczniejszych. „Prowincja ruska — napisał pod koniec XVII wieku pewien Francuz — obfituje w znaczną liczbę potężnych i wpływowych rodów: Sobieskich, Potockich, Koniecpolskich, Jabłonowskich i innych, dzierżących tutaj nader rozległe posiadłości z prawdziwie magnackim dochodem. Jakoż mówią, że wielkich panów tylko w tym kraju szukać trzeba. Ten status uzyskali Potoccy wraz z karierami pokolenia urodzonego na początku drugiej połowy XVI wieku. Należeli do niego, obok innych braci i sióstr, Jan Szperka († 1611) wojewoda bracławski, Andrzej († 1610) kasztelan kamieniecki, Jakub († 1613) wojewoda bracławski i Stefan († 1631) wojewoda bracławski. Pierwszy z nich zmarł bezpotomnie, a od trzech pozostałych wywodzą się trzy linie magnackich Potockich. Najmłodszy z tych czterech braci, Stefan, ożenił się w 1606 z Marią Mohylanką hospodarówną mołdawską, i był — przed i po ślubie — jedną ze znaczniejszych postaci ówczesnej tak zwanej wielkiej historii, a prywatnie wraz z żoną został przodkiem wielu znanych postaci, oprócz Potockich, też innych po kądzieli, między innymi swego prawnuka, autora Traktatu o familiach i koligacjach, Jana Stanisława Jabłonowskiego. I to właśnie dzięki opowieściom genealogicznym tegoż, w tym i o tych właśnie pradziadach, zawdzięczają Potoccy nie tylko jedno z ważniejszych i obszerniejszych miejsc w Traktacie, ale też od nich rozpoczynam analizę pamięci genealogicznej magnata polskiego z początku XVIII wieku.