Katalog

W zamyśle organizatorów konferencja miała być okazją do spotkania, prezentacji badań, dyskusji i wymiany doświadczeń dla badaczy zainteresowanych naukowym rozpoznaniem dziejów Kościoła na wschodnich obszarach Rzeczypospolitej. W tekście otwierającym publikację metropolita białostocki abp Edward Ozorowski zwrócił uwagę na różnicę w postrzeganiu Kościoła przez zajmujących się jego dziejami historyków i teolog[...]

Polska i Litwa są krajami, które historia powiązała ze sobą w sposób szczególny. Sojusz obu państw zapoczątkowało zawarcie w 1385 r. antykrzyżackiej unii w Krewie. Odnowiona i poszerzona w 1569 r. unia dała początek Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Historia, która na blisko cztery stulecia splotła oba państwa i narody, później je trwale rozdzieliła. Koniec XIX w. przyniósł narodziny litewskiego ruchu narodo[...]

Po upływie ponad dwudziestu lat trzecie wydanie tej książki uwzględniać musi postęp badań dawnej kartografii obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jej dorobek, zachowany i znany tylko fragmentarycznie, dokumentuje obszary trzech dzisiejszych państw narodowych: Litwy, Białorusi i Ukrainy, które z chwilą rozwiązania Związku Sowieckiego uzyskały własną państwowość. Powstała więc potrzeba ukazania jej tradycj[...]

"Aksamitne rewolucje" doprowadziły do zmian na politycznej mapie Europy Wschodniej i byłego ZSRR. Fala demokratyzacji wyniosła do władzy przywódców, którzy szybko skorzystali z okazji, by zdystansować się od Moskwy i rozpocząć rokowania z Waszyngtonem. Serbia, Gruzja, Ukraina, Kirgistan... który kraj następny? Jaką rolę odgrywały podczas przemian ustrojowych organizacje pozarządowe i amerykańskie fundacje? [...]

Co łączy współczesnych Polaków, Litwinów, Białorusinów oraz innych mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwłaszcza najmłodsze pokolenia? Najłatwiej odpowiedzieć, że wspólna wielowiekowa przeszłość, sięgająca czasów Jagiellonów, wspólnota bytu państwowego Korony i Wielkiego Księstwa, ponadto europejska tożsamość i teraźniejszość. O przeszłości zwykle pamięta się przy okazji wielkich, okrągłych r[...]

Książkę tę tworzą trzy przenikające się wzajemnie eseje, których motywem przewodnim, łączącym je w harmonijną całość, jest Litwa – ojczyzna wielkich Polaków, gniazdo rodzinne Piłsudskiego i Miłosza, natchnienie Sienkiewicza. Inspiracją dla tychże rozważań było zaproszenie do towarzyszenia podczas podróży do kraju lat dziecinnych, które autor otrzymał od noblisty – Czesława Miłosza. Litwa – taka jak za dawny[...]

Dzieje Europy Środkowej i Wschodniej to poniekąd historia polsko-rosyjskiej rywalizacji o rząd dusz nad mieszkańcami Litwy i Rusi – dzisiejszej Litwy, Białorusi i Ukrainy. Artykuły zgromadzone w niniejszym tomie pozwalają lepiej zrozumieć, jak kształtowały się dzisiejsze narody Europy Środkowej i Wschodniej, i dlaczego Polaków, Ukraińców, Białorusinów, Litwinów i Rosjan wciąż dzieli konflikt pamięci history[...]

Problem pozycji prawnej mniejszości narodowych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej stał się szczególnie aktualny w latach 90. ubiegłego stulecia w związku z transformacją polityczną w tym regionie oraz powstaniem wielu nowych państw. Wówczas mniejszości narodowe zaczęły wyraźniej akcentować swoją tożsamość narodową i aspiracje polityczne.
Autor rozważa te zagadnienia nie tylko w ujęciu prawnym i politycz[...]

Dr hab. Zenonas Norkus – profesor na Uniwersytecie Wileńskim, zajmuje się historyczną socjologią porównawczą. Wśród swoich publikacji książkowych ma prace po litewsku, niemiecku (Max Weber und Rational Choice, 2001) i angielsku (On Baltic Slovenia and Adriatic Lithuania: A Qualitative Comparative Analysis of Patterns in Post-Communist Transformation, 2012). Nie tytuł czyni imperium… jest polskim wydaniem mo[...]

A gdyby tak choć na chwilę przenieść się w czasie na zatłoczone wileńskie uliczki. Usłyszeć przez radio wołanie kukułki zapraszającej na audycję Wieczór przy mikrofonie .Podczas Kaziuka kupić ukochanej osobie jedyne takie na świecie serce z piernika ozdobione kolorowym lukrem. Spędzić długie godziny w domu handlowym braci Jabłkowskich, by potem odpocząć w zakamarkach Skopówki, czytając Gałczyńskiego. W chwi[...]

The Council of Lithuanian Jews (Lithuanian Vaad) was the central representative organ of the Jews in the Grand Duchy of Lithua¬nia. It operated for nearly one and a half centuries (1623-1764), touching all spheres of the Jewish community’s life. It undertook important initiatives for the benefit of its constituency at diets and dietines (legislative assemblies of the nobility), at the courts of the King and[...]

 "Polskie ślady na Litwie i Łotwie" to bogato ilustrowany autorski przewodnik, zapraszający czytelnika do podróży po terenach dawnych Inflant, Żmudzi, Litwy i Suwalszczyzny. Autorzy "Polskich śladów na Ukrainie", oprowadzając po wspomnianych regionach, opisują historię i topografię najważniejszych miast, m.in. Wilna czy Kowna, opowiadają legendy o lokalnych bohaterach oraz przywołują istotne wydarzenia [...]

W niewielkiej twórczości filmowej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku na Litwie i ogromnej produkcji propagandowej w Związku Radzieckim nurt artystyczny kina litewskiego stanowi odrębną przestrzeń, dającą schronienie inwencji twórczej i autorskim pomysłom reżyserów. Nie jest to kino o wyraźnych założeniach ideologicznych i programowych, nie łączy litewskich reżyserów żaden wspólny manifest ani cel. Dopier[...]

Książka omawia problemy związane z systemem opieki zdrowotnej w Polsce, Estonii, na Litwie i Łotwie, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony zdrowia kobiet. Przedstawia wyniki monitoringu zmian i poprawek do reformy służby zdrowia w Polsce z przełomu lat 2000 i 2001. Są one ujęte w perspektywie porównawczej z reformami przeprowadzonymi w Republice Czeskiej i w Niemczech. Niestabilna sytuacja w systemie opieki[...]

Większość polskich turystów szuka w Wilnie głównie śladów przedrozbiorowej historii – odwiedza wzgórze zamkowe, katedrę, barokowe kościoły. Ale spacer po tym mieście może być też skróconym kursem historii architektury ostatniego stulecia. W stolicy Litwy można znaleźć willę w stylu zakopiańskim i socrealistyczne lotnisko, muzeum projektu Libeskinda i osiedle wyróżnione Nagrodą Leninowską, gmachy banków [...]

Przewodnik architektoniczny przygotowany przez litewskich ekspertów to pierwsza tak szeroka prezentacja dorobku architektonicznego Kowna. Po zajęciu Wilna przez Polskę w 1920 roku to prowincjonalne miasteczko musiało niemal z dnia na dzień przyjąć rolę tymczasowej stolicy Litwy. Poza granicami średniowiecznej starówki powstały dziesiątki gmachów publicznych, setki kamienic i tysiące domów, projektowanyc[...]

Tematem kolejnego albumu z serii FOTO RETRO jest Wilno – stolica oraz główny ośrodek kulturalny Litwy. To także miejsce ważne dla Polaków, których z Litwinami przez długi czas łączyła wspólna, choć niekiedy burzliwa przeszłość. Swoją siedzibę po dziś dzień mają tam, między innymi Związek Polaków na Litwie, Związek Harcerstwa Polskiego, a także polski teatr oraz uniwersytet. Album „Wilno w starej fotogra[...]

Tadeusz Tomaszewski od wielu lat śledzi losy dawnych wilnian – głównie Polaków, którzy albo urodzili się w Wilnie w okresie Dwudziestolecia międzywojennego, albo spędzili w mieście nad Wilią ważne lata swego życia. Książka Wracając do Wilna jest efektem licznych rozmów z tymi osobami, prowadzonych już na początku XXI wieku. Zawiera 21 wywiadów; wśród rozmówców Autora znaleźli się wybitni przedstawiciele pol[...]

„Przecież tu Polska kiedyś była…” Reportaże kresowe to piąta z kolei książka autorki poświęcona tematyce kresowej. Zawiera reportaże z dalekich ziem kresowych, a także portrety Kresowiaków, którzy – gdziekolwiek by ich losy rzuciły – pozostają wierni swojej utraconej Ojczyźnie, pielęgnują ją w sercu i wiecznej tęsknocie. Polski język, wiara i historia pozostają dla nich wartościami najwyższymi. Otwórzmy wię[...]

Badania nad historią gospodarczą ziem polskich podczas pierwszej wojny światowej wciąż należą do rzadkości. Christian Westerhoff, niemiecki historyk, obecnie szef biblioteki historii najnowszej w Stuttgarcie, w swej dysertacji doktorskiej zmierzył się problemem wykorzystania przez niemieckiego okupanta rezerwuarów siły roboczej.
Przed wojną, która z założenia miała być krótka, brakowało planów długofalowego[...]